زمین شناسی سطح الارضی

بخش زمین شناسی ساختمانی
با اکتشاف نفت در میدان مسجد سلیمان در سال 1908 و شکل گیری مفهوم نفتگیر های تاقدیسی،تلاش های اولیه توسط زمین شناسان ساختمانی برای پیش بینی هندسه و عمق لایه های مخزنی در ساختمان های چین خورده آغاز گردید. در سال های اولیه حیات صنعت نفت و در نبود اطلاعات ژئوفیزیکی، ابداع روشی برای ترسیم برش های ساختمانی و پیش بینی هندسه عمقی نفتگیرهای تاقدیسی بر اساس اطلاعات سطحی و مشاهدات صحرایی، به نقطه عطفی در کاربرد زمین شناسی ساختمانی در بخش بالا دستی صنعت نفت بدل گردید. در سال های اخیر توسعه برداشت داده های لرزه ای بازتابی همگام با پیدایش مفاهیم نوین در دانش زمین شناسی ساختمانی چون چینه شناسی مکانیکی و برش های زمین شناسی ترازمند، فصل نوینی از کاربرد و اهمیت بخش زمین شناسی ساختمانی در اکتشاف منابع هیدروکربوری گشوده شده است.

نمونه ای از تلاش های اولیه برای پیش بینی هندسه عمقی ساختمان های تاقدیسی با استفاده از روش های هندسی( H.G.Busk 1915).

مطالعات تکتونیکی ناحیه ای با هدف بازسازی تاریخچه تکاملی و پیکره بندی حوضه های رسوبی از نظر بررسی امکان شرایط مناسب جهت تشکیل عناصر سیستم های هیدرو کربوری یعنی سنگ منشا، سنگ مخزن و سنگ پوش و مطالعه نقش و اهمیت سیماهای ساختاری ناحیه ای چون گسل های بنیادی، بلندا های قدیمی و گنبد های نمکی، از دیگر ملزومات اکتشاف منابع هیدرو کربوری به شمار می روند.
همگام با به پایان رسیدن کار اکتشاف در افق های مخزنی کم عمق و نفتگیر های فاقد پیچیدگی ساختاری، چالش های پیش رو بخش زمین شناسی ساختمانی در اکتشاف افق های مخزنی عمیق تر و نفتگیر های دارای هندسه پیچیده تر آغاز گردیده است. همچنین اکتشاف هیدروکربن در دیگر انواع نفتگیر های ساختمانی چون نفتگیرهای گسلی یا و نفتگیرهای مرتبط با گنبد های نمکی، نوید بخش موج جدیدی از مطالعات زمین شناسی ساختمانی در صنعت نفت خواهد بود. در حال حاضر بخش زمین شناسی ساختمانی مدیریت اکتشاف کوشش دارد تا با به کارگیری نیروی انسانی زبده، نرم افزار ها و سخت افزار های روز آمد، برگزاری دوره های آموزشی مستمر با هدف بروز رسانی دانش فنی کارشناسان، اجرای پروژه های مشترک و تحقیقاتی با دانشگاه ها و شرکت های بین المللی، شرکت در سمینار ها و کنفرانس های تخصصی و به اشتراک گذاشتن دستاوردهای تخصصی در مقالات علمی بر چالش های پیش رو غالب گردد.

وظایف عمده بخش زمین شناسی ساختمانی
– تلفیق اطلاعات سطحی و زیر سطحی نظیر خطوط لرزه ای و اطلاعات چاه ها در اکتشاف تاقدیس ها به عنوان نقتگیر های بالقوه و تهیه نقشه خطوط همتراز زیر زمینی از     افق های مخزنی
– مطالعات ناحیه ای
– تهیه نقشه های زمین شناسی با مقیاس های مختلف در حوضه های رسوبی دارای پتانسیل
– مدل سازی ساختمانی، تهیه برش های ساختاری ترازمند و بازسازی تاریخجه ساختاری در طول زمان زمین شناسی
مشاوره و همکاری با سایر بخشهای صنعت نفت

sath arzi

نقشه خطوط همتراز زیر زمینی افق کنگان در زین سان بین ساختمان های گاوبست و وراوی شرقی

sath arzi 2

 نمونه ای از خط لرزه ای تفسیر شده با استفاده از مفاهیم نوین زمین شناسی ساختمانی

sath arzi 3

استفاده از تصاویر ماهواره ای سه بعدی در تهیه نقشه های زمین شناسی

sath arzi 4

استفاده از تصاویر ماهواره ای سه بعدی در تهیه نقشه های زمین شناسی

تلفیق داده های سطحی و زیر سطحی نظیر خطوط لرزه ای و چاه، جهت ترسیم برش های ساختمانی به روش جدید

بخش چینه شناسی و رسوب شناسی

وظایف چینه شناسی و رسوب شناسی بعنوان نخستین گام در فعالیت های اکتشافی هیدروکربور به شرح زیر است:

  1. برداشت رخنمون های صحرایی واحدهای رسوبی به منظور معرفی واحدهای چینه ای مربوط به سیستم هیدروکربوری (سنگ های مادر، مخزن و پوش سنگ).
  2. اندازه گیری پرتو گاما از سازند های رخنمون یافته جهت مقایسه با نمودار چاه ها.
  3. سنگ شناسی و مطالعه فرآیندهای دیاژنزی سنگ های رسوبی توسط میکروسکوپ
  4. تجزیه و تحلیل رخساره ها و بازسازی محیط های رسوبی.
  5. چینه نگاری سکانسی و لرزه ای و ارایه مدل رسوبی\
  6. تهیه نقشه های هم ضخامت و جغرافیای دیرینه سکانس های رسوبی و واحدهای چینه ای
  7. تلفیق داده های مورد نظر صحرایی، فسیل شناسی، میکروسکوپی ( نمونه های سطحی، مغزه ها و خرده های حفاری)، نمودارهای های الکتریکی و داده های لرزه ای جهت فراهم کردن هندسه و الگوی انبارش رسوبات درون حوضه.
  8. تعیین تله های چینه ای بر اساس تحلیل داده های موارد بالا از طریق مدل سازی چینه ای.
  9. مدل سازی سیستم هیدروکربوری
  10. همکاری با بخش زمین شناسی ساختمانی در پروژه های مشترک (مانند تهیه نقشه های زمین شناسی).
  11. همکاری با بلوک های اکتشافی و ادارات ژئوفیزیک، تحت الارضی، مطالعات و تحقیقات دیرینه شناسی و ژئوشیمی در پروژه های مشترک.
1
2