بررسی آخرین وضعیت پروژه‌های پژوهشی و آشنایی با نیازهای فناورانۀ مدیریت اکتشاف؛ در اولین جلسۀ شورای پژوهش شرکت ملی نفت ایران در مدیریت اکتشاف

به گزارش روابط عمومی مدیریت اکتشاف ؛ جناب آقای دکتر قلاوند معاون محترم مدیر عامل و مدیر محترم نظارت بر تولید نفت و گاز، جناب آقای دکتر قنبری معاون محترم مدیر عامل و مدیر محترم پشتیبانی ساخت و تأمین کالا، جناب آقای دکتر مطهری مدیر محترم پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران و جناب آقای مهندس نادری به نمایندگی از طرف جناب آقای دکتر کفایتی از پارک فناوری و نوآوری نفت با هدف بررسی آخرین وضعیت پروژه‌های پژوهشی و فناورانه، بررسی مشکلات فعلی و آشنایی با چالش‌ها و نیازهای فناورانۀ مدیریت اکتشاف در اولین جلسۀ ماهیانۀ شورای پژوهش و فناوری و با حضور جناب آقای مهندس فکور مدیر محترم اکتشاف شرکت ملی نفت ایران، معاونین محترم، مدیران محترم ستادی و عملیاتی و کارشناسان محترم مدیریت اکتشاف در روز چهارشنبه مورخ سوم خرداد ماه 1402 در محل ساختمان مدیریت اکتشاف برگزار شد.

      در این مراسم مهندس فکور، ضمن خوش‌‌آمدگویی و خیر مقدم به مدعوین و حاضران در این رویداد، تلاقی برگزاری اولین جلسۀ شورای پژوهشی شرکت ملی نفت ایران به میزبانی مدیریت اکتشاف با سالروز گرامیداشت آزادسازی خرمشهر و تقارن آنها با پنجم خرداد که سالروز فوران نفت از چاه شمارۀ 1 در سال 1287 شمسی در مسجد سلیمان است را به فال نیک گرفته و اشاره داشتند به نوعی کار صنعت نفت با اکتشاف آغاز شده و ادامه داشته است.    

      ایشان همچنین خاطر نشان کردند: ماحصل تمام زحمات کشیده شده در حوزۀ اکتشاف از بدو آغاز تا به امروز، 166 میدان و مخزن نفتی و گازی بوده است که جایگاه اکتشاف و اکتشافات آتی ایران بر اساس مطالعات مراجع بین‌المللی، از لحاظ میزان ذخایر متعارف اکتشاف نشده، با حدود 135 میلیارد بشکه نفت، در رتبۀ چهارم قرار خواهد گرفت.

     در ادامه نیز جناب آقای مهندس عربانی، رئیس محترم ادارۀ پژوهش و فناوری مدیریت اکتشاف پس از تبریک سالروز آزادی خرمشهر، تبریک سالروز حفاری اولین چاه نفت و خیر مقدم به مدعوین و حاضرین محترم، ابراز امیدواری کردند که جلسات ماهیانۀ شورای پژوهشی شرکت ملی نفت ایران به همین شکل و به صورت کاربردی در شرکت‌های تابعه برگزار شود و هم‌افزایی خوبی ایجاد نماید. ایشان در ادامه به ارائه موضوعات در حوزۀ پژوهش و فناوری به منظور تبیین جایگاه آن در مدیریت اکتشاف و در سطح کلان‌تر، در شرکت ملی نفت ایران به شرح ذیل پرداختند:

• پیشران بودن پژوهش و فناوری از ابتدا تا انتهای زنجیرۀ اکتشاف و رویکردهای اصلی آن در حوزۀ اکتشاف؛

• بررسی ساختار پژوهش و فناوری مدیریت اکتشاف و ارتباط ماتریسی قوی با معاونت‌ها و ادارات تخصّصی؛

• حوزه‌های فعالیت پژوهش و فناوری در مدیریت اکتشاف (که به دو بخش کلان شبکۀ هوشمند پژوهش و پورتفولیوی پژوهش و فناوری تقسیم شده است)؛

• ارائه آمار سال‌های گذشته و پیش‌بینی تحقق اهداف سال 1402 در بخش شبکۀ هوشمند پژوهش؛

• معرفی پورتفولیوی پژوهش و فناوری در دو بخش طرح‌ها/پروژه‌های اکتشاف محور و سرمایه‌ای؛

• معرفی زیست بوم نوآوری اکتشاف و نقش آفرینی شرکت‌های دانش بنیان در آن؛

• ارتباط حداکثری پورتفولیوی اکتشافی در قالب 289 پروژه و پورتفولیوی پژوهش و فناوری در قالب 45 پروژه در برنامۀ پنج سالۀ هفتم توسعۀ کشور؛

• بررسی وضعیت ضریب جذب مالی (ریالی و ارزی) طرح‌ها و پروژه‌های پژوهش و فناوری؛

• درس آموخته‌های بکارگیری شرکت‌های دانش بنیان؛

• معرفی الگوی جدید توسعۀ فناوری در مدیریت اکتشاف با استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان و انجمن‌های علمی تخصّصی کشور؛

• فرآیند به‌روزرسانی پورتفولیوی پژوهش و فناوری؛

• معرفی پروژه‌های پژوهشی پیشنهادی مدیریت اکتشاف جهت تصویب در برنامۀ هفتم توسعۀ کشور؛

• بیان مسائل پیش‌رو در خصوص جذب و بکارگیری شرکت‌های دانش بنیان، پیوست فناوری و جبران خدمات مدیران طرح و پروژه‌های پژوهش و فناوری.

      در ادامۀ این رویداد، جناب آقای دکتر قنبری معاون محترم مدیر عامل و مدیر محترم پشتیبانی ساخت و تأمین کالا به سخنرانی پرداخته و گفتند:  اقتصادهای بزرگ دنیا با تخصیص سرمایه‌های زیاد در زمینۀ پژوهش و فناوری همسو با نقشۀ راه فناوری و نوآوری تدوین شدۀ خود در امر ارتقاء صنعت در حرکتند. شرکت ملی نفت ایران نیز با شناخت صحیح از این موضوع و سیاست‌گذاری‌های خود، در کنار کارهای مهم و پراهمیت دیگر به این مقوله در چهارچوب مشخص پرداخته و تشکیل شورای پژوهشی که امروز اولین جلسۀ آن به میزبانی مدیریت اکتشاف در حال برگزاری است، اثباتگر این مطلب است.

      جناب آقای دکتر قلاوند معاون محترم مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران و مدیر محترم نظارت بر تولید نفت و گاز از نقش جوانان در آزادسازی خرمشهر، فداکاری‌ها و شهادت آنها گفتند و با اشاره به تجارب بالای جناب آقای         مهندس فکور در زمینه‌های مختلف و ضمن آرزوی سلامتی برای ایشان و پرسنل مدیریت اکتشاف، بر حرکت پیشرو در امر پژوهش و فناوری این مدیریت تأکید داشتند و این پیشنهاد را نیز به مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران جهت راه‌اندازی سامانۀ جامع و یکپارچۀ دسترسی به گزارشات و دستاوردهای طرح و پروژه‌های پژوهش و فناوری تمامی مدیریت‌ها/شرکت‌های تابعۀ شرکت ملی نفت جهت هم‌افزایی در امر تعریف و تصویب پروژه‌ها و جلوگیری از دوباره کاری‌ها، دادند. 

سرکار خانم هاشمیان از همکاران مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران در ادامۀ این رویداد، مطالبی با محوریت موضوعات ذیل، ارائه نمودند:

• سند استراتژی مدیریت پژوهش و فناوری؛

• دسته‌بندی اجزای پورتفولیو؛

• معرفی سبد پروژه‎‌های پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران با بررسی وضعیت آنها؛

• بررسی سبد طرح و پروژه‌های پژوهش و فناوری مدیریت اکتشاف.

       دکتر مطهری، مدیر محترم پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران به عملیاتی شدن شیوه‌نامۀ پیوست فناوری در حوزۀ توسعه و تولید اشاره کردند و ابراز امیدواری کردند که در حوزۀ اکتشاف پس از ویژه‌سازی و  تأییدات حقوقی، ابلاغ شود. ایشان بر این نکته نیز تأکید کردند که اگر فناوری‌ها در مسیر جریان اصلی کارهای اکتشاف تعریف و قرار داده نشوند، ارزش افزوده‌ای ایجاد نخواهند کرد. ایشان فرمودند: فناوری‌های جدید در قالب تعریف پروژه‌ها، ابتدا باید در مقیاس پایلوت پیش‌بینی و اجرایی شوند و در ادامه با مدیریت ریسک صحیح آنها، گسترش و کاربردی شوند. در بخش قرارداد با شرکت‌های دانش بنیان نیز می‌توان همانند دانشگاه‌ها انعقاد قرارداد انجام داد و یا از ظرفیت پارک فناوری و نوآوری نفت استفاده نمود. مطهری گفت: مهمترین موضوعی که امروز در با آن مواجه هستیم، تأیید و تصویب پروژه‌های برنامۀ هفتم توسعۀ کشور است که قطعاً باید منسجم و یکپارچه در این خصوص عمل کنیم. ما در این خصوص فرآیندی را از شناسایی فناوری احصاء شده از نتایج برگزاری رویداد، سپس انتخاب فناوری، در ادامه امکان‌سنجی اقتصادی به منظور انتخاب روش اکتساب فناوری و در نهایت پیاده‌سازی فناوری در مقیاس پایلوت، طراحی و در دست اجرا خواهیم داشت. 

        در بخش پایانی این جلسۀ، جناب آقای مهندس فکور مدیر محترم اکتشاف شرکت ملی نفت ایران فرمودند: برای کارهای پژوهشی اهمیت زیادی قائل هستیم و این باعث شده تا تمام طرح‌ها و پروژه‌های پژوهشی پس از تأیید و تصویب در جلسۀ شورای پورتفولیوی مدیریت اکتشاف، اجرایی شوند. ضمناً تمام یازده طرح‌ کلان اکتشافی موظّف به افزودن پروژه‌های پژوهشی مرتبط به نقشۀ راه خود هستند تا دستاورد هرکدام در ادامه، قابل ردیابی باشد؛ هر چند برخی از آنها دستاورد ملموس نداشته و به بحث‌های آینده‌نگری و مطالعاتی برای نسل‌های آتی مرتبط خواهند بود و در بررسی و تصویب پروژه‎‌های پژوهشی اکتشافی به دلیل تفاوت در ماهیت و بستر، باید نگاه متفاوت داشت و مقولۀ این تفاوت‌ها مدّنظر اعضای شورای پژوهشی شرکت ملی نفت ایران قرار گیرد.

وی افزود: برای اولین بار در اواخر سال گذشته، انجمن‌های علمی و تخصّصی کشور مرتبط با زنجیرۀ ارزش اکتشاف، در رویداد مشترکی به دعوت مدیریت اکتشاف حضور داشتند و در اواخر ماه گذشته با سه انجمن از آنها، تفاهم‌نامۀ همکاری فی‌مابین به امضاء رسید تا در بخش رصد فناوری و عملیاتی بودن تعریف پروژه‌ها در کنار صنعت قرار گیرند که این یک دستاورد، بی‌نظیر خواهد بود. موضوع متناسب‌سازی ساختار فعلی اداره پژوهش و فناوری مدیریت اکتشاف با تعداد محدود نفرات بر اساس احجام کاری و تکالیف ابلاغی می تواند بازنگری شود.

ایشان فرمودند: همچنان با عقد قرارداد با شرکت‌های دانش‌بنیان دچار ابهامات بسیاری هستیم که هنوز نتوانستیم شرکت‌های دانش بنیان مرتبط با صنعت بالادستی نفت را به درستی شناسایی، اولویت‌بندی و به کار گیریم و بتوانیم برای آنها جبران خدمات داشته باشیم. به نظر من شفافیت مشخصی در این خصوص وجود ندارد و همچنان در پردازش حقوقی و مالی در این ارتباط، جای کار وجود دارد. پیشنهاد می‌شود در مقولۀ تعریف و تدوین موضوعات پژوهشی برنامۀ هفتم در سطح مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران، مدیریت اکتشاف به عنوان راهبر و مرجع اصلی در حوزۀ اکتشاف معرفی شود و حتی، پروژه‌های پژوهشی پیشنهادی که توسط سایر شرکت‌های تابعه  در این حوزه تعریف می‌شوند، می‌تواند توسط این مدیریت راهبری و اجرا شود تا باعث تمرکز و هم‌افزایی فنی شود. هر چند این موضوع موجب افزایش حجم کاری کارشناسان این مدیریت خواهد شد.