در سمینار “تخصّصی حوزۀ علوم زمین” در مدیریت اکتشاف چه گذشت؟

به گزارش روابط عمومی مدیریت اکتشاف، پس از دریافت درخواست دانشگاه شیراز، مبنی بر برگزاری سمینار به جهت انتقال دانش و معرفی رویکرد جدید کسب شده در اکتشاف و تولید هیدروکربن در خاورمیانه، برپایی رویدادی تخصّصی در این رابطه و با هماهنگی معاونت محترم علوم زمین، در دستور کار قرار گرفت و با دعوت از عضو هیأت علمی گروه زمین‌شناسی نفت از بخش علوم زمین دانشگاه شیراز، دکتر امیر کریمیان طُرقبه، در روز یکشنبه مورخ 12/06/1402 از ساعت 10:00 الی 11:45 در سالن آمفی‌تئاتر و با حضور کارشناسان محترم این مدیریت از ادارات مختلف، برگزار شد.

در ابتدای این سمینار، آقای مجتبی صدّیق عربانی به عنوان رئیس محترم ادارۀ پژوهش و فناوری، به معرفی  جایگاه اکتشاف در زنجیرۀ صنعت بزرگ نفت و گاز اشاره داشتند و اثربخشی نتایج کارهای پژوهش و فناوری  را در دو چیز، اول، احصای ملموس و کاربردی نتایج و دوم، دستیابی در کمترین زمان دانستند. ایشان، به دانش محور بودن مدیریت اکتشاف اشاره داشتند و افزودند تعریف و اجرایی شدن فعالیت‌های پژوهشی در این سازمان بر اساس نقشۀ راه تدوین شده و البته پویا در تنوعی از حوزه‌های دانشی اکتشاف می‌باشد و بر همین اساس، در سال 1396 منجر به امضای موافقتنامه‌هایی با پنج دانشگاه کشور، در پنج حوزۀ بهبود تصویرسازی زیرسطحی، ژئوشیمی سطحی، مدلسازی و ژئوشیمی مخزنی، ژئومکانیک و در نهایت سنگهای کربناته، شده است. از طرف دیگر، در کنار این زیست‌بوم و شبکۀ توسعۀ فناوری با بازیگران متعدد، پروژه‌هایی مبتنی بر شبکۀ هوشمند در حوزۀ پژوهش و فناوری و در قالب‌های مختلفی چون انجام پایان‌نامه‌های دانشجوییِ منطبق بر نقشۀ راه مزبور، فرصت مطالعاتی اساتید در راستای حل چالش‌های صنعت و اعطای پژوهانه، تعریف شده است.

در ادامۀ رویداد برگزار شده، آقای امیر کریمیان طُرقبه، عضو هیأت علمی گروه زمین‌شناسی نفت، بخش علوم زمین و رئیس گروه اکتشاف مرکز پژوهشی توسعۀ فناوری‌های انرژی فسیلی دانشگاه شیراز، شکل‌گیری ارتباط صنعت و دانشگاه را در کشور در سطح رو به رُشدی دانسته و گفتند، دانشگاه‌ها در تمام دنیا بازوی رفع نیاز صنعت هستند که ما باید هر چه پُرشتاب‌تر، در این مسیر حرکت کنیم.

ایشان در مورد مطالعۀ انجام شده گفتند، این پروژه با عنوان کنترل و بررسی دلایل افزایش تولید سولفید هیدروژن در یکی از میادین گازی جنوب کشور و بر اساس چالش ایجاد شده در میدان مورد نظر و پس از بالا رفتن ناگهانی سطح تولید سولفید هیدروژن، تعریف و در دانشگاه شیراز به انجام رسید. کریمیان افزود، پس از انجام مطالعات کتابخانه‌ای و دریافت نقطه نظرات تیم‌های زمین‌شناسی، مهندسی نفت و حفاری، وارد بخش نمونه‌گیری از مغزه‌های سازندهای دالان بالایی، نار و کنگان به عنوان سازندهای تولیدی در این منطقه، شدیم. سپس نمونه‌گیری از آب سازندی، بررسی نمونه‌های گاز تولیدی و البته سولفید هیدروژن اجرایی شد.

در خصوص مطالعات انجام شده بر روی ایزوتوپ‌های سولفور و بکارگیری تجهیزات مورد نیاز برای جامدسازی گاز سولفید هیدروژن، که با همکاری برخی دانشگاه‌های خارج از کشور انجام شد، به بومی‌سازی رسیدیم و آنالیزهای مربوط به سنگ، سیالات، گاز و سولفید هیدروژن را به طور کامل و با دقت بالا به انجام رساندیم.

با توجه به تغییرات مشاهده شده و کمک متخصّصین متوجه شدیم منشاء افزایش ناگهانی گاز سولفید هیدروژن در میدان مورد مطالعه، سازند نار است که به خوبی آنرا با مطالعۀ ایزوتوپ سولفور و با استفاده از اصطلاح “اثر انگشت” می‌توان مورد تصدیق و ردیابی مجدد قرار داد. بنابراین در حفاری‌های بعدی این موضوع مورد توجه قرار گرفت و سیمانکاری‌های لازم انجام و در این میدان موارد مشابهی، گزارش نشد.

از مهمترین نتایج کسب شده در این مطالعه می‌توان به عدم توقف در تولید از چاه‌های میدان، کاهش چشم‌گیر هزینه‌های پالایشگاهی و تعیین مناطق پُر ریسک جهت حفاری‌های بعدی اشاره داشت